جایزه ملی «کتاب سال» روسیه از سال ۱۹۹۹ هر ساله برگزار می‌شود. این رویداد ابتدا به ابتکار «اداره کل نمایشگاه‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب» پایه‌گذاری شد و از سال ۲۰۰۱ با همکاری «آژانس فدرال چاپ و ارتباطات جمعی روسیه» ادامه یافت.
هدف از این مسابقه، حمایت از دستاوردهای صنعت نشر داخلی، معرفی و تشویق برترین آثار در هنر کتاب‌سازی و چاپ، ترویج کتاب‌خوانی و فرهنگ مطالعه، تقویت جایگاه کتاب در جامعه و بازتاب دادن جریان‌ها و گرایش‌های نوین در طراحی و نشر کتاب است. مراسم اهدای این جایزه همه‌ساله در مسکو، در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب مسکو، و معمولاً در اواخر اوت یا اوایل سپتامبر برگزار می‌شود.
بیش از ۱۵۰۰ کتاب از سوی ۱۳۰ ناشر روسیه و بلاروس برای این مسابقه ارسال شد. در میان شرکت‌کنندگان، ناشرانی از شهرهای آرخانگلسک، بارناول، دونتسک، یکاترینبورگ، کازان، کیروف، کراسنودار، لوگانسک، نالچیک، اورنبورگ، توبولسک، اوفا، یاکوتسک و دیگر شهرها نیز حضور داشتند. برندگان این جایزه در سال 2025 به شرح ذیل است:
بخش «نثر سال»
-
۱۶ سفر: مسیرهای مسکو در داستان‌های نویسندگان معاصر / به کوشش دیمیتری دانیلُف – مسکو: انتشارات AST، ، ۲۰۲۵. – (مسکو: محل ملاقات).
-
پریلپین ز. توما: رمان – مسکو: انتشارات AST، نئوکلاسیک، ۲۰۲۵..
-
سمِلیاک م. میانگین طول عمر – مسکو: آلپینا نان‌فیکشن، ۲۰۲۵.
-
اریک بولاتوف روایت می‌کند – مسکو: اکسمو، ۲۰۲۵.
بخش «شعر سال»
-
وُلگین ای. ذخیره لمس‌شدنی: اشعار سال‌های مختلف – مسکو: مرکز پن روسیه، اتاق عمومی چهره‌های فرهنگ و هنر، ۲۰۲۵.
-
مالنکو و. بر سقف خیس – مسکو: انتشارات «او نیکیتسکیخ وروت»، ۲۰۲۴.
-
مجموعه شعری آنا رِویاکینا. – سن‌پترزبورگ: لیرا، ۲۰۲۵.
-
اسکورتسوف آ. مجموعه «۱۰۰ شعر درباره مسکو» / به هفت زبان. – مسکو: KD «B.S.G.-Press»، ۲۰۲۴.
-
ادوارد لیمونوف. مجموعه کامل اشعار و منظومه‌ها. در ۴ جلد. – سن‌پترزبورگ: پیتِر، ۲۰۲۲–۲۰۲۵.
بخش «برای کودکان قرن بیست‌ویکم»
-
ایوان تزارویچ و گرگ خاکستری / بازنویسی افسانه عامیانه روسی توسط آ. گوروا، تصویرگری آ. لوماِوا. – سن‌پترزبورگ: لورِتا، ۲۰۲۵.
-
لِساکووا ف. افسانه‌های بچه‌روباه درباره دونباس. – دونتسک: انتشارات «اسنژنی کوم–کودک»، ۲۰۲۴.
-
روبتسوا ن. اگر کسی به تو نیاز داشته باشد… – دونتسک: اسنژنوی کوم–کودک، ۲۰۲۴.
-
نِلیخوف آ. شغل – دیرین‌شناس: از سنگ تا دایناسور / تصویرگری اِ. لوگاچووا. – مسکو: آلفینا پابلیشر، ۲۰۲۵. – (مجموعه شغل‌های جذاب).
-
پرتره با واتروشکا: درباره [جنبش هنری] امپرسیونیسم برای کودکان / نویسندگان-گردآورندگان: م. موروز، ی. نویکووا، ی. شاروا؛ تصویرگر: آ. نووسیلووا. – مسکو: کوچکووُ پوله – موزئون، ۲۰۲۴.
بخش «نسل آینده / Поколение Некст»
-
باویدوف و. به خاطر پرچم بر فراز رایشستاگ – مسکو: اکسمو، ۲۰۲۵.
-
گُرنیتسکایا ل. گیاه‌نامه سفرهای پولیانسکی – مسکو: آبرکوبوکس، ۲۰۲۵.
-
مجموعه «سی-پی» اثر اولگا اوسکووا – سن‌پترزبورگ: پیتِر، ۲۰۲۵.
-
استویانووا اِ.، پوتاپووا ن. رمزگشایی DNA: راهنمای جذاب ژنتیک – مسکو: آلپینا پابلیشر، ۲۰۲۴.
بخش «Humanitas»
-
باسینسکی پ. لئونید آندریِف: دوک لورنزو – مسکو: انتشارات AST، بخش النا شوبینا، ۲۰۲۵. – (ЖИЛ).
-
کاپکوف س. افسانه‌های استودیوی «سایوزمولت‌فیلم» – مسکو: بوسلن، ۲۰۲۴.
-
کاپکوف س. انجمن خلاق «اکران»: تاریخ انیمیشن تلویزیونی از لئوپولد تا کلاغ خمیری – مسکو: اینفینیتیو: بوسلن، ۲۰۲۵.
-
میتوریچ–خلبنیکووا و. ابرها. خانواده خلبنیکوف: یک تاریخچه خانوادگی – مسکو: آرت وُلخونکا، ۲۰۲۵.
-
«داستان‌هایی از تاریخ روسیه». مجموعه کتاب‌های و. مدینسکی – مسکو: پراسپکت، ۲۰۲۴–۲۰۲۵.
-
صفحات پیروزی: کتابخانه لنین در سال‌های ۱۹۴۱–۱۹۴۵: تاریخچه، اسناد، خاطرات – مسکو: پاشکوف دم، ۲۰۲۵.
بخش «نان‌فیکشن» (غیرادبی)
-
اتوبوس‌ها. کاتالوگ مجموعه موزه حمل‌ونقل مسکو. جلد ۱ / نویسندگان مقالات: اُ. گازیزوف، ن. گولوانوف. – مسکو: موزه حمل‌ونقل مسکو، ۲۰۲۴.
-
گاوریلووا س.، کوماندیرچیک س. و دیگران. میدان تیر مرکزی. نوایا زملیا: تاریخ، رویدادها، مردم – آرخانگلسک: دستایانیه سِوِرا: مدیا تخنالوگی، ۲۰۲۴.
-
ژِلتونوگین ی. و دیگران. تاریخ فرود سفینه‌های سرنشین‌دار روسیه. ۱۹۶۱–۲۰۲۴ – مسکو: بنیاد «روسکیه ویتیزی»، ۲۰۲۵.
-
شرایبرگ ی. گرایش‌های معاصر توسعه دیجیتالی‌سازی جامعه: محیط علمی–آموزشی و کتابداری–اطلاع‌رسانی: تک‌نگاری – مسکو: اینفرا-ام، ۲۰۲۴.
بخش «کتاب هنری (ART-Book)»
-
آلکساندرووا ن.، پتخوُف آ. و دیگران. شوُکین ناشناخته. نه فقط هنر نو – مسکو: موزه هنرهای زیبای پوشکین، ۲۰۲۵.
-
پتخوُف آ. شوُکین ناشناخته. نه فقط هنر نو. راهنمای نمایشگاه – مسکو: موزه هنرهای زیبای پوشکین، ۲۰۲۵.
-
گوسِوا ک.، پلونگیان ن. زنان مسکو. زنان پایتخت شوروی در دهه‌های ۱۹۲۰–۱۹۳۰ – مسکو: کوچکووُ پوله – موزئون، ۲۰۲۵.
-
دیودوروف ب. شادی جستجو. – مسکو: زبرا-یه، ۲۰۲۴. – ۴۲۸ ص. همراه با تصویر.
-
سِرابیانوف د.، سِرابیانوف آ.، سِرابیانوف و. راهنمای نقاشی روسیه (3 جلد) – مسکو: ایسکوستوا– قرن بیست‌ویکم، ۲۰۲۴.
بخش «هنر چاپ کتاب»
-
آستاپنکو ی. افسانه‌های مورزیلکا. ۱۰۰ سال مجله محبوب – مسکو: انتشارات شخصی یولیا آستاپنکو، ۲۰۲۵. چاپ: پارِتو-پرینت، تُوِر.
-
سرزمین کشفیات: قلمرو کشفیات (۲ جلد) – کراسنویارسک: انتشارات پُلیکور، ۲۰۲۴.
-
کاتالوگ صفحات گرامافون اواخر قرن نوزدهم تا میانه قرن بیستم: مجموعه س. ن. کاپوستین / به کوشش ل. فدوروف. – توبولسک: بنیاد خیریه عمومی «احیای توبولسک»، ۲۰۲۵. چاپ: «آوگوست بورگ»، مسکو.
-
کیسلیووا–آفلرباخ اِ. کاسپار داوید فریدریش. کوه‌های غول. – مسکو: موزه پوشکین، ۲۰۲۴. – (ببین!). چاپ: «وازراژدِنیه»، مسکو.
بخش «منشورات الکترونیکی و کتاب‌های صوتی»
-
زیمووتس آ. فصل دوئل. نامه‌هایی از مارینبورگ – مسکو: لیت‌نت، ۲۰۲۵.
-
مجموعه نوارهای صوتی شرکت «ملودیا».
-
لِت ی. مومیایی‌ها. قلب سرمای سخت – مسکو: ویمبو، ۲۰۲۵.
-
روست ی. زمان کین-دزا-دزا – مسکو: بوسلن، ۲۰۲۴.
-
شِشِنین س.، پرشکینا آ. و دیگران. پرونده داستایوفسکی – مسکو: یاندکس کنیگی، ۲۰۲۴.
بخش «قهرمانان زمان ما»
-
لشکر جاویدان: روزنامه‌نگاران سوِردلوفسک در جبهه‌های جنگ بزرگ میهنی ۱۹۴۲–۱۹۴۵ / به کوشش ر. ایسخاکوف – یکاترینبورگ: انتشارات دانشگاه اورال، ۲۰۲۵. – (کتاب حافظه ملی).
-
مالینوفسکی ر. یادداشت‌های سال نخست جنگ – مسکو: وِچه، ۲۰۲۵.
-
مجموعه « بازپس‌گیری سرزمین‌های روسی». – مسکو: انتشارات AST؛ ۲۰۲۴–۲۰۲۵.
(بوگریشوا ای. من جنگ را با دستانم لمس می‌کنم؛ بوتورینا ای. به اودسا در ماه مه. رمان غیرتفریحی؛ دولگارِوا آ. من اینجا زن نیستم، من یک دوربینم. دفترچه‌های جبهه؛ زوبارف ی. آدم ما در کیف؛ نیکولایف ی. روسیه جدید من. یادداشت‌های یک داوطلب؛ ترویتسکایا و. دریای دونتسک. داستان یک خانواده؛ فیلیپوف د. جمع‌کنندگان سکوت. رمان در داستان‌ها). -
شوبین پ. مجموعه آثار (۲ جلد) – سن‌پترزبورگ: لیرا، ۲۰۲۵.
بخش جایزه بزرگ «کتاب سال» 2025
-
ایسایف آ.، درابکین آ. ارتش پیروزی. جنگ بزرگ میهنی – مسکو: اکسمو، ۲۰۲۵. – (تاریخ ارتش روسیه).
-
سالنامه پیروزی. ۱۴۱۸ روز و شب / مدیر پروژه: ای. مسلموف، ک. چچنیف؛ به کوشش آ. سوراکین، آ. کوچتووا. – مسکو: خانه بازرگانی «بلوی گورود»، ۲۰۲۵.
-
مجموعه علمی آثار م. آ. شولوخف در ۸ جلد – مسکو: مالدایا گوارادیا، ۲۰۲۵.
-
دائرة المعارف ارتدوکس / به سردبیری پاتریارک مسکو و سراسر روسیه کیریل؛ به کوشش س. ل. کراوتس. – مسکو: مرکز علمی-کلیسایی «دائرة المعارف ارتدوکس»، ۲۰۰۰–۲۰۲۵. (۷۵ جلد)
-
مجموعه کتاب‌های «تاریخ شرکت‌کنندگان در عملیات ویژه نظامی». – سن‌پترزبورگ: بنیاد دولتی «مدافعان میهن»: لیرا، ۲۰۲۳–۲۰۲۵.
